Ne zaman bir mağazaya ya da bir markete gitsek aldığımız şeylerin fiyatlarına bakarız. Peki, neden gördüğümüz fiyatlar çoğunlukla 9 rakamı ile biter hiç merak etmiş miydiniz? Eğer cevabınız “evet” ise sizi yazının devamını okumaya ve buna benzer daha fazla yazı görmek için Matematik Gazetesi’ni takip etmeye davet ediyoruz. Öyleyse başlayalım!
Bildiğimiz gibi Evren’de sonsuz sayı vardır. Bu sayılar bazen küçük ve okuması kolay olan, bazen de büyük ve okumakta güçlük çektiğimiz sayılardır. Büyük sayılar için yuvarlanmış sayıları kullanmaya çok alıştığımız için 895 716 312 sayısı gibi yuvarlanmış olmayan büyük bir sayı ile karşılaştığımızda bu bize bir tutarsızlık hissi verir. Psikolog Manoj Thomas, büyük ve yuvarlanmamış sayılardan duyduğumuz rahatsızlık hissimizin bu sayıları olduklarından daha küçük görmemize neden olduğunu düşünmektedir.
Yaptığı deneylerle de bunu gerçekten ispatlamıştır. Fazla kafa yormadığımız zamanlarda eğer sayının sonu sıfır ile bitmiyorsa, büyük bir sayıyı içgüdüsel olarak olduğundan daha küçük olarak varsayarız. İşte bu yüzden satın aldığımız ürünlerin son rakamlarını sıfır ile bitirmemek iyi bir stratejidir ve firmalar da aslında çok uzun zamandır bu taktiği kullanmaktadırlar. Yuvarlanmış bir sayıdan 1 çıkarma uygulaması da güçlü bir mesaj taşır. Bir sayıyı okuduğumuzda, en soldaki rakamdan en sağdaki rakama göre daha fazla etkileniriz. 799 sayısı 800 sayısına çok yakın olmasına rağmen okurken önce 7 sayısını gördüğümüz için daha az hissettirir.
19. yüzyıldan beri ürün etiketlerinin sonunda gördüğümüz 9’lar da aslında bu nedenle vardır. Ayrıca satın alınan ürünlerin yanı sıra bu kural sınav notlarında da geçerlidir. Örneğin bir sınavdan 79 aldığımızda daha düşük bir not gibi gözükürken 80 aldığımızda büyük bir farklılık olduğunu görürüz.
2008 yılında, Güney Brittany Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, her biri 8 Euro’dan beş çeşit pizza sunan yerel bir pizza restoranında bir çalışma yaptı. Pizzalardan birinin fiyatı 7,99 Euro’ya düşürüldü ve elbette tahmin edeceğiniz gibi, bu pizzanın satış payı toplamın üçte birinden birdenbire yarısına yükseldi. Parasal açıdan önemsiz miktarda düşüş, müşterilerin düşüncelerini değiştirmek için yeterliydi.
Sonu 9 ile biten sayılar ve düşünce biçimimiz arasında aslında başka bir ilişki daha vardır. Hepimiz pazarlık yapmayı severiz ve bilinçli tüketiciler olmaya çalışırız. Chicago Üniversitesi’nden Eric Anderson ve MIT’den Duncan Simester araştırmalarında aynı elbisenin üç farklı sipariş kataloğunda 34, 39 ve 44 dolar olarak fiyatlandırılmasını sağladılar. Bu elbiselerden en çok 34 dolarlık elbise yerine 39 dolarlık elbisenin satıldığını görmek ise ilginç bir deneyimdi.
Diğer çalışmalarda da benzer sonuçlar bulundu. Sondaki 9 sayısı alınan ürünün indirimli olduğunu ve bu nedenle iyi bir alışveriş yapıldığını gösteren bir işaretti. Tüm bunlara rağmen son basamağın dokuz olması bazen bir ürünün ucuz ve basit olduğu anlamını da taşıyabiliyor. İşte bu nedenle lüks bir restoran, ana yemeği 52,99 liradan satmıyor. Muayene başına 159,99 alan bir doktor güven vermiyor. Bu gibi durumlarda da fiyatlar hem güvenilir hem de daha elit hissettiren 53 ve 160 lira biçiminde oluşturuluyor. Kısacası 9 sayısı ile ilgili algılarımız, kültürel ve psikolojik faktörlerin bir karışımı biçiminde varlığını gösteriyor!
Comments