Her sabah kalktığımızda yüzümüzü yıkayıp şöyle bir aynaya bakıp saçımızı kaşımızı düzeltir burnumuzla oynayıp dudaklarımızı büzeriz. Aslında yüzümüzdeki oranları kontrol ederiz. Nasıl yani diyenleri duyar gibiyiz. Güzellik oransal bir durumdur desek. Kafanız mı karıştı? O zaman yazımızı okumaya devam edin lütfen…
İnsan var olduğundan beri güzelliğin peşinde koşmuş. Bunun da en iyi örneklerini sanat ve mimaride vermiştir. İnsan, güzelliğe ulaşmak için matematik mi kullanmış yoksa güzel olanı incelerken bu güzelliğin matematiksel bir yolunu mu keşfetmiş orası tam olarak bilinmiyor. Doğada evrimsel bir süreç sonucu oluşan güzelliklere en güzel örneklerden biri spiral şeklindeki deniz kabuklusudur.
(Eserin Sahibi: Rafael Araujo)
Fakat insanlığa mal olmuş Atina Akropolisindeki Athena’nın Partenon Tapınağı (M.Ö 5), Leonardo Da Vinci’nin 1503 te başlayıp 4 yılda bitirdiği söylenen Mona Lisa tablosu, Kahirade bulunan Gize Piramitleri (M.Ö 2560) ve Mimar Sinan’ın eserlerini gören bir insanın güncel bir vaaayy! çekmesi kaçınılmazdır. Peki bu güncel “vaaayy!” ın altındaki matematik nedir?
(Partenon Tapınağı)
(Keops Piramitleri)
(Mona Lisa)
(Süleymaniye Cami)
Gelin sizlerle güzelliğin sayısı olan “fi sayısı, ф” daha tanınmış ismi olan altın oranı anlamak için biraz matematik yapalım:
Önce bir doğru parçası alalım ve bu doğru parçasının uç noktalarına A ve B diyelim.
Acaba bu AB doğru parçasını C noktasıyla iki parçaya ayırsak ayırdığımız parçalardan büyük olanın küçük olana oranı ile doğru parçasının tamamının büyük olan parçaya oranı eşit olur mu?
Tahminimizce hesap makinesini elinize aldınız ve son işlemi yaptınız eğer bunu yaptıysanız matematik zehrini aldığınızın göstergesidir. Çünkü kanıt peşindesiniz demektir. İşte bu sayı güzelliğin ardındaki sayı olarak biline fi sayısıdır.
Kimileri bu sayının bir yaratıcıya ait olduğunu iddia eder! Özellikle sanat ve mimari eserlerde fi sayısının fark edilmeden ya da fark edilerek kullanılmasının bizce sebebi, matematiksel sezgidir. Bu sezginin oluşması günümüz insanı için hayatı kolaylaştıran bir durumdur. Bu eserlere bilimsel yöntemlerle ile yaklaşarak güncel “vaaaay “ tepkisinin nedenini anlayabileceğimizi söyleyebiliriz.
(Partenon Tapınağı)
(Keops Piramitleri)
(Mimar Sinan’ın Süleymaniye Camii çizimleri)
Önceki 5. postumuzda bu sonuca varmıştık. Bu sonuç bizi yeni bir matematiksel teori olan “Özyinelemeli Fonksiyonların Teorisi” ve bu teorinin kurucusu olarak kabul edilen Rosa Peter hakkında yeni bir yazı hazırlama konusunda motive ediyor.
Daha önce yaptığımız “Logoların Matematiği” yazımızda logo yapımındaki matematiği açıklamaya çalışmıştık. Aşağıdaki görselleri incelediğimizde fi sayısı logo tasarımında da ne kadar etkili olduğunu görürüz.
Sonuç olarak şunu söylemek yanlış olmaz diye düşünüyoruz: Nerede bir güzellik varsa biraz araştırırsanız bu güzelliğin bir matematik yönteme ya da teoriye dayandığı ile karşılaşırsınız.
Kaynakça:
1. Altın Oran "Fi Sayısı" Nedir? Tasarımda Nasıl Kullanılır? - Tasarım İlkeleri #4 https://www.youtube.com/watch?v=9StdDBy-b0w&list=LL&index=1
2. Matematiğin Peşinde Matematik Bülteni Nüsha 75
3. Altın Oran (Geometri)/ Khan Academy
https://www.youtube.com/watch?v=pDObVN720Zo
Comments