Matematiğin Nobeli Olan Abel Ödülü'nü Alan Kadın

Sizleri Karen Uhlenbeck ile tanıştırayım. Kendisi modern geometrik analizin kurucularından sayılan Amerikan bir matematikçi. Ancak o; yalnızca bir matematikçiden çok daha fazlası, sırf kadın olduğu için yaşadığı güçlüklere ve haksızlıklara rağmen vazgeçmemiş bir cesaret örneği.

Karen Uhlenbeck’in hikayesi 1942 yılında Ohio’da başlıyor. Küçük yaşta başlayan kitap merakı, bir gün babasının eve bir astrofizik kitabı getirmesiyle daha da artıyor. Michigan Üniversitesi’ne başladıktan sonra matematiğe olan sevgisini fark etmeye başlıyor. Mezun olup matematik alanında doktorasını tamamladıktan sonra MIT ve California Üniversitesi gibi dünyaca ünlü üniversitelerde çalışmalarına devam ediyor. Doktora sonrası çalışmalarını yaptığı seneler Vietnam Savaşı’na denk geliyor. Birçok üniversiteye profesörlük için başvuru yapmasına rağmen sırf kadın olduğu için ayrımcılığa uğruyor. Öyle ki eşine profesörlük teklif eden üniversitelerden hiçbiri onu kabul etmiyor. Kadın olduğu için uğradığı haksızlıklara rağmen pes etmiyor kendisi. Bilim ve mühendislik dünyasındaki cinsiyet eşitsizliği konusunda farkındalığı artırmak istediğini ve kendisi gibi kadınlara rol model olduğunu söylüyor:” Şimdi geriye bakınca çok şanslı olduğumu fark ediyorum. Akademi’de bir kadın olarak var olmayı başaran bir kuşağın ön saflarındaydım.”

Böylece Karen Uhlenbeck’in hayatı hakkında biraz bilgi sahibi olmuş olduk. Peki ya Abel Ödülü? Abel Ödülü nedir ve kimlere verilir?

Adını Norveçli matematikçi Niels Henrik Abel’den alan Abel Ödülü, matematik alanındaki en prestijli ödüllerden biridir. Öyle ki “Matematikçilerin Nobeli” diye anılır. Ödülün veriliş amacı matematiğin, özellikle gençler arasında, yaygınlaşması ve prestij kazanmasıdır. Karen Uhlenbeck’in; 2019’da, 76 yaşındayken, bu ödülü kazanması sayesinde ilk defa bir kadın bu ödülü almaya hak kazanmış oldu. Geometrik kısmi diferansiyel denklemler , ayar teorisi ve  entegre edilebilir sistemlerdeki  öncü başarıları  ve çalışmalarının analiz, geometri ve matematiksel fizik üzerindeki temel etkisi sebebiyle bu ödüle layık görülen Uhlenbeck; bilim dünyasında bir ilke imza attı.

Bugün, geometrik analizin kurucularından biri kabul edilen Karen Uhlenbeck, 78 yaşında olmasına karşın öğrenmeye ve öğretmeye eski azmiyle devam etmektedir. Cesaretinin, azminin ve sabrının gelecek nesillere ilham olması dileğiyle...

Kaynakça:

- https://www.abelprize.no/nyheter/vis.html?tid=74161

- https://www.ias.edu/scholars/karen-uhlenbeck

- https://sarkac.org/2019/05/2019-abel-odulu-ve-karen-uhlenbeck/

- https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Uhlenbeck_Karen/